Φύση και Αγροτική Παραγωγή

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ, www.daoutop.gr

Πριν από λίγες ημέρες, η ανάγκη της συγκομιδής, με έφερε στο πατρικό αγρόκτημα.  Ο καιρός άστατος και με βροχές, διέκοψε και παρέτεινε τη συγκομιδή. Οι δουλειές στην αποθήκη που ετοιμάζουμε, μας κράτησαν σε δραστηριότητα στις ημέρες τις βροχής.

Με το άνοιγμα του καιρού, ο Πάνος και εγώ, ξεκινήσαμε τη συγκομιδή. Ο Πάνος με μια πεντάμετρη βέργα αλουμινίου κατέβαζε τα καρύδια, τα τσουλούσε όπως έλεγε, και εγώ με ένα μηχάνημα που το φορούσα στην πλάτη, ρουφούσα κυριολεκτικά τα καρύδια από το έδαφος, χωρίς να χρειάζεται να σκύβω κάθε φορά.

Με τα μάτια επισκοπούσα κάθε σπιθαμή εδάφους και μόλις έβλεπα ένα καρύδι έστρεφα το ρύγχος του μηχανήματος και δευτερόλεπτα αργότερα άκουγα το θόρυβό του, καθώς έπεφτε στην αποθήκη.

Η επισκόπηση του εδάφους ήταν ταυτόχρονα και διδακτική. Μια και στο κτήμα δεν μπαίνουν φυτοφάρμακα εδώ και 14 χρόνια, η άγρια ζωή είναι πανταχού παρούσα. Τρύπες διαφόρων μεγεθών ξεπροβάλουν καθώς περπατά κανείς, συνήθως πάνω στη γραμμή των δένδρων, ίσως γιατί εκεί δεν υπάρχει και η ενόχληση την οποία προκαλεί η κοπή του χόρτου με τον καταστροφέα. Σε μερικές τρύπες διαπίστωσα ότι 2-3 καρύδια ήταν αραδιασμένα στην είσοδο της τρύπας. Φαίνεται πως η εσωτερική αποθήκη είχε γεμίσει και αυτές είναι οι εφεδρείες ή η διαδικασία της μεταφοράς στο εσωτερικό δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί.

Την πρώτη φορά έσπευσα να τα απορροφήσω δια μιας. Τη δεύτερη κοντοστάθηκα και αναλογίστηκα τι κάνω. Τα τρωκτικά ίσως έπαιρναν το μερίδιο από τις υπηρεσίες που μου προσέφεραν όλο το χρόνο. Με τις τρύπες που διανοίγουν επιτρέπουν στα νερά της βροχής να διεισδύσουν στο εσωτερικό του εδάφους δημιουργώντας κρίσιμα αποθέματα για την περίοδο της ξηρασίας. Και ένα κτήμα ξερικό σαν το δικό μου, έχει πολύ μεγάλη ανάγκη από τέτοιες υπηρεσίες. Τις επόμενες φορές που συνάντησα το ίδιο φαινόμενο, τα άφησα να περιμένουν τους τροφοσυλλέκτες τους να τα οδηγήσουν στα ενδότερα.

Λίγα μέτρα παρακάτω τα πράγματα ήταν πιο σοβαρά. Τα σπασμένα κλαδιά πρόδιδαν τον  επισκέπτη. Η καφέ αρκούδα είχε κάνει την επίσκεψή της και εφέτος. Το κακό είναι πως δεν αρκέστηκε στην κατανάλωση των καρυδιών, έσπασε και τα κλαδιά 4 δένδρων. Κλαδιά με πάχος, όσο το χέρι ενός ενήλικα άνδρα, είχαν σπάσει σαν να ήταν κλαδάκια. Τα ίχνη από τα νύχια της στον κορμό του δένδρου, ένα ακόμη σημάδι της παρουσίας της. Τα κόπρανά της σε 5-6 διαφορετικές θέσεις μια ακόμη απόδειξη της παρουσίας της. Δεν μας έφαγε μόνο τα καρύδια, αλλά και μας έχεσε! Ακούστηκε να μουρμουρίζει ο Πάνος, μόλις αντίκρισε τα πρώτα σημάδια.

Το χειρότερο όμως είναι πως από ένα κτήμα με 1000 περίπου δένδρα καρυδιάς, η αρκούδα επισκέφθηκε και προξένησε ζημιές κατεβάζοντας τα κλαδιά στα πιο καλά δένδρα. Στα πιο παραγωγικά και με πολύ καλό καρπό δένδρα που ίσως αποτελέσουν μελλοντικές Ελληνικές ποικιλίες καρυδιάς. Πως τα ξεχώρισε μέσα στο σκοτάδι της νύχτας;. Ένας άνθρωπος πρέπει να τα δει στο φως της ημέρας και να είναι έμπειρος. Μια ακόμη απορία και μια ακόμη διαπίστωση των περιορισμένων δυνατοτήτων μας μπρος στις δεξιότητες και ικανότητες της άγριας φύσης.

Του χρόνου μια ηλεκτρική περίφραξη είναι επιβεβλημένη μια και η επίσκεψή της είναι η τρίτη στις τρεις τελευταίες χρονιές. Τι μέρος της παραγωγής αναλώθηκε στην άγρια φύση;. Μου είναι δύσκολο να το υπολογίσω καθώς με ρωτάνε φίλοι και γνωστοί. Ξέχασα βέβαια να προσθέσω και τα κοράκια που στην περίοδο της ωρίμανσης των καρυδιών εμφανίζονται σε κοπάδια. Στο γείτονα το Μιχάλη, του τινάζουν τα φασόλια χτυπώντας με το ράμφος τους ξερούς λοβούς. Με είχε προειδοποιήσει από πέρσι για τα τσόφλια τρυπημένων καρυδιών που βλέπει στο κτήμα του. Οι κάργες βέβαια είναι πανέξυπνες και αναρωτιέμαι τι είδους σκιάχτρα μπορεί να τις απομακρύνουν ή να περιορίσουν τα διατροφικά τους γεύματα στον καρυδεώνα.

Έχουν δίκιο λοιπόν συνάδελφοι ερευνητές που έχουν προσδιορίσει τις απώλειες των γεωργών σε συγκομιδή στο 40% περίπου της ετήσιας παραγωγής, ανεξάρτητα από τις προσπάθειες που κάνει για να τις αποτρέψει με κάθε είδους μέσα, χημικά ή άλλα. Είναι η συμβολή των γεωργών στην επιβίωση της άγριας πανίδας. Η φύση λοιπόν, την οποία απολαμβάνουμε και επιζητούμε να διατηρήσουμε εμείς οι αστοί, διατηρείται σε βάρος των γεωργών και κτηνοτρόφων.

Αυτό το αδιαμφισβήτητο γεγονός αναγνωρίζει και η Ευρωπαϊκή Ένωση και στην πρόσφατη αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο καταβάλλονται ενισχύσεις και δίνονται επιδοτήσεις στην αγροτική παραγωγή. Για τον ίδιο λόγο θα αυξηθούν από του χρόνου οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τους Ευρωπαίους αγρότες για υιοθέτηση γεωργικών πρακτικών που προστατεύουν το περιβάλλον και διατηρούν την υγεία των αγροτικών οικοσυστημάτων. Όσοι δεν τις τηρούν θα δουν να μειώνονται ή και να μηδενίζονται οι επιδοτήσεις τους. Ας το προσέξουν οι αγρότες γιατί οι έλεγχοι από την επόμενη γεωργική χρονιά θα είναι αυστηρότεροι.

Κλιματική Αλλαγή και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ, www.daoutop.gr

Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ευρώπης αποφάσισε τη λήψη πρόσθετων μέτρων για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που είναι υπεύθυνα για τις κλιματικές αλλαγές κατά 40% έως το 2030. Παράλληλα αποφάσισαν την αύξηση της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) κατά 27% με παράλληλη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης τουλάχιστον κατά 27%.

Δεκάδες χιλιάδες εξαπατημένοι πολίτες που επένδυσαν στις ΑΠΕ θα γέλασαν πικρά ακούγοντας τα νέα από τις Βρυξέλλες. Πριν από λίγο και χωρίς καμιά ανακοίνωση διαπίστωσαν ότι η ΔΕΗ προχώρησε στη δραστική μείωση των συμφωνημένων τιμών που δια λαλιόνταν με μακροχρόνιες συμβάσεις που μάλιστα μπορούσαν να ανανεωθούν και από τους ιδιώτες μονομερώς!.

Σε μια χώρα με άφθονες ΑΠΕ και αξιόλογη βιομηχανία στους ηλιακούς θερμοσίφωνες έπαψε από χρόνια να παρέχει κίνητρα για τη χρήση τους. Σε μια χώρα που δαπανά τεράστια ποσά για μη ανανεώσιμους ενεργειακούς πόρους και με τη δεινή οικονομική κατάσταση, έπρεπε να είχαμε ένα εθνικό σχέδιο αύξησης της χρήσης των ΑΠΕ και υποκατάστασης του πετρελαίου. Εκτός αν είμαστε σίγουροι ότι σε λίγα χρόνια με την εξόρυξη των δικών μας υδρογονανθράκων θα έχουμε φορέσει κελεμπίες.

Για δεκαετίες τώρα ακόμα και σε ορεινές περιοχές με άφθονα δάση πολλοί χρησιμοποιούσαν πετρέλαιο αντί για ξύλα στη θέρμανσή τους. Αν ήμασταν μια χώρα που σχεδιάζει και προγραμματίζει έπρεπε από χρόνια να προκηρύξουμε βραβεία για αποδοτικά συστήματα θέρμανσης με ξύλο ή γεωργικά υπολείμματα, να ενθαρρύνουμε επενδύσεις για αξιοποίηση των δασικών υπολειμμάτων για δημιουργία καύσιμης ύλης (πέλετς, τεχνητό ξύλο) και να ενθαρρύνουμε με κίνητρα τη χρήση τους. Απεναντίας ένα αλαλούμ επικρατεί στην αγορά όπου δεκάδες συστήματα καύσης εισάγονται χωρίς να πληρούν κανόνες ασφαλείας και χωρίς κάποιος να επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς τους για υψηλούς συντελεστές απόδοσης.

Αναρωτιέμαι με ποια αποθέματα αξιοπιστίας η Κυβέρνηση θα πείσει νέους επενδυτές να ενταχθούν στα νέα προγράμματα που θα εξαγγείλει. Το ίδιο ισχύει και για τις πολυπόθητες επενδύσεις. Με αχαλίνωτη γραφειοκρατία, με φορολογία που αλλάζει συνεχώς (9 φορολογικοί νόμοι μέσα στο 2014!), με αβέβαιο πολιτικό κλίμα περιμένουμε να έρθουν επενδύσεις στη χώρα;

Ο πολιτικός κόσμος της χώρας κάνει τα αδύνατα δυνατά για να απαξιώσει και τα τελευταία ίχνη αξιοπιστίας που του έχουν απομείνει.