Πέμπτη 30 Ιουλίου 2015

Φτιάξτε το δικό σας υγρό και στερεό βιολογικό λίπασμα
Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ

Η λίπανση των καλλιεργειών αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες επιβαρύνσεις στο κόστος παραγωγής των γεωργικών προϊόντων. Όταν μάλιστα είναι συμβατική ή χημική, οι παρενέργειές της συχνά υπερβαίνουν τις ωφέλειες.  Συνεπώς, η δυνατότητα να παράγουμε οι ίδιοι τα δικά μας λιπάσματα και μάλιστα βιολογικά, φαντάζει ιδιαίτερα δελεαστική. Όταν μάλιστα προσθέσουμε και την πληροφορία ότι το κόστος παραγωγής είναι μηδαμινό, τότε είναι πραγματικά Θείο δώρο.
Η μονάδα που θα σας περιγράψω σε αδρές γραμμές είναι αποτέλεσμα συσσωρευμένων γνώσεων και εμπειρίας 10 ετών, οι οποίες συνδυάστηκαν για να δώσουν το ποθούμενο αποτέλεσμα με την εμπειρία μου ως Γεωπόνου τα τελευταία 40 χρόνια. Όπως έχετε ήδη πληροφορηθεί, είμαι ένθερμος οπαδός της αειφορικής γεωργίας την οποία μάλιστα ασκώ, ώστε θεωρία και πράξη να ενωθούν για τη μακροχρόνια ευημερία των αγροτικών οικοσυστημάτων.
Γαιοσκώληκες, Ενεργοί Μικροοργανισμοί, Ζεόλιθος, μυκόρριζες και γνώσεις από τη γη των Ίνκας οι οποίοι πρώτοι δημιούργησαν οργανικά υποστρώματα καλλιέργειας αξιοποιώντας άχρηστα υλικά, συνδυάζονται σε μια εγκατάσταση πολύ χαμηλών ενεργειακών απαιτήσεων και κόστους λειτουργίας για να μας δίνουν σε όλη σχεδόν τη διάρκεια του έτους (με μια μικρή παύση το χειμώνα στις Βόρειες περιοχές της χώρας) ένα πολύτιμο βιολογικό λίπασμα που εφαρμόζεται στο έδαφος και στα φύλλα όλων των καλλιεργειών με εξαιρετικά αποτελέσματα στην ποιότητα και ποσότητα της αναμενόμενης παραγωγής αλλά και στην υγιεινή κατάσταση δένδρων και φυτών.
Η μονάδα πρέπει να κατασκευαστεί σε ένα απάνεμο μέρος που δεν θα κρυώνει το χειμώνα αλλά και δεν θα υπερθερμαίνεται το καλοκαίρι. Επίσης χρειάζεται παροχή νερού χωρίς χλώριο (νερό βροχής από μια δεξαμενή συγκέντρωσης ή καλύτερα πηγής ή από ένα πηγάδι με καθαρό νερό). Στη θέση αυτή (κάτω από ένα στέγαστρο) διαμορφώνουμε με οπλισμένο σκυρόδεμα μια επιφάνεια μήκους 5-6
μέτρων και πλάτους 4 μέτρων. Η επιφάνεια διαμορφώνεται με κλίση προς το κέντρο της μιας από τις 2 πλευρές όπου θα στραγγίζουν τα κατασταλάγματα σε ένα πλαστικό βαρέλι χωρητικότητας 80 περίπου λίτρων.
Από τις 3 πλευρές της μονάδας ορθώνεται τοίχος από τούβλα σε ύψος 60-80 εκατοστών. Η τέταρτη πλευρά δεν χτίζεται γιατί σε αυτήν θα διαμορφωθούν οι πόρτες από τις οποίες θα τροφοδοτείται η μονάδα με φυτικό υλικό. Το δάπεδο της μονάδας στρώνεται με μισά τούβλα σε κατακόρυφη θέση και τα κενά των τούβλων γεμίζονται με ειδικό υλικό (δικής μας επινόησης και σύνθεσης) που προάγει τις βιολογικές λειτουργίες που θα λαμβάνουν χώρα στη μονάδα. Ουσιαστικά είναι ένα υλικό που δίνει την ευκαιρία στους μικροοργανισμούς να πολλαπλασιαστούν ανενόχλητοι και στη συνέχεια να εμπλουτίσουν το υγρό λίπασμα που θα εκρέει.
Η μονάδα χωρίζεται σε 2 θαλάμους από τους οποίους λειτουργεί κάθε φορά ο ένας θάλαμος. Στο θάλαμο λειτουργίας εισάγονται φυτικά υλικά ψιλοτεμαχισμένα και κατά προτίμηση από διαφορετικά είδη χόρτων και λαχανικών (όσο περισσότερα είδη τόσο το καλύτερο). Από την οροφή της στέγης και κατά διαστήματα με έναν προγραμματιστή το υλικό διαβρέχεται και η περίσσειά του εκρέει προς το δοχείο διαλύοντας την κοπριά των γαιοσκωλήκων και παρασύροντας μαζί δισεκατομμύρια μικροοργανισμών.  Οι χρόνοι είναι ανάλογοι των καιρικών συνθηκών, ποσότητας των φυτικών υλικών και του αριθμού και της δραστηριότητας των γαιοσκωλήκων.
Η τέταρτη πλευρά της κατασκευής που παραμένει άχτιστη και έχει μια ανοιγόμενη πόρτα με πλέγμα μικρού βρόγχου πρέπει πάντα να είναι κλειστή (αποτρέπουμε την είσοδο τρωκτικών και πουλιών που θα αφάνιζαν τους γαιοσκώληκες). Η ίδια περίφραξη της πόρτας συνεχίζεται και στις άλλες τρεις πλευρές και φθάνει μέχρι την οροφή ώστε να είναι αδύνατη η είσοδος των  θηρευτών των γαιοσκωλήκων.

Από την πόρτα εισάγουμε τα φυτικά υλικά και εξάγουμε την κοπριά των γαιοσκωλήκων. Ο χώρος της κομποστοποίησης χωρίζεται σε 2 μέρη με σύρμα και πάντα χρησιμοποιείται ο ένας χώρος. Όταν οι γαιοσκώληκες έχουν καταναλώσει όλο το υλικό και έχει συσσωρευτεί αρκετός όγκος κοπριάς, ρίχνουμε φρέσκο υλικό στον άλλο χώρο και σε μερικές ημέρες ή βδομάδες όλοι οι γαιοσκώληκες έχουν μεταφερθεί εκεί, μια και στον παλαιό χώρο δεν απέμεινε τροφή. Τότε μπαίνουμε και απομακρύνουμε την κοπριά και κρατούμε τον χώρο καθαρό για να κάνουμε μελλοντικά την μεταφορά των γαιοσκωλήκων σε αυτόν.

Το υγρό λίπασμα από τη μικρή δεξαμενή συγκέντρωσης που πρέπει να είναι κλειστή και όχι ανοιχτή, μεταφέρεται με αντλία σε υπερυψωμένη κλειστή μαύρη δεξαμενή χωρητικότητας 1000 λίτρων από την οποία γεμίζεται με φυσική ροή το υγρό λίπασμα για να μεταφερθεί και ραντιστεί στις καλλιέργειές μας. Το λίπασμα αυτό αραιώνεται σε αναλογία 1:10 και ραντίζεται στα φύλλα και το έδαφος (δεν χρειάζεται αραίωση) νωρίς το πρωί ή καλύτερα το απόγευμα μετά ή προς τη δύση του ήλιου μια και τότε είναι ανοιχτά τα στομάτια των φύλλων στα οποία θα αναζητήσουν καταφύγιο οι μικροοργανισμοί. Μια φορά το χρόνο θα παίρνετε και στερεό λίπασμα που θα έχει τις ιδιότητες του λιπάσματος των Ινκας.
Τον άλλο μήνα θα αρχίσει τη λειτουργία και η δική μου μονάδα στο πατρικό μου αγρόκτημα στην Καστοριά για να καλύψω τις ανάγκες του οπωρώνα καρυδιάς σε λιπαντικά στοιχεία. Τότε  θα έχω στοιχεία όσον αφορά το κόστος κατασκευής και τη δυναμικότητα της μονάδας στην παραγωγή υγρού λιπάσματος και βέβαια περισσότερες φωτογραφίες και αναλυτικά σχέδια κατασκευής. Σήμερα δυστυχώς δε γνωρίζω πόσα λίτρα υγρού λιπάσματος μπορούν να παραχθούν σε ετήσια βάση. Όσον αφορά το κόστος υπολογίζω πως, χωρίς να υπολογίζω την προσωπική μου εργασία, να μην ξεπεράσει τα 400-800 ευρώ. Το ποσό αυτό θα αποσβεστεί από τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας της μονάδας. Επίσης είναι απαραίτητο να μην αρκεστούμε στους κοινούς γαιοσκώληκες αλλά να εφοδιάσουμε τη μονάδα με τους καλιφορνέζικους γαιοσκώληκες που είναι πιο λαίμαργοι και καταναλώνουν καθημερινά φυτικά υλικά όσο και το βάρος του σώματός τους.
Αναλυτικές οδηγίες κατασκευής μιας τέτοιας μονάδας και αναλυτικά σχέδια με φωτογραφίες είναι διαθέσιμες στους ενδιαφερόμενους παραγωγούς με κόστος μόνο 20 ευρώ συν τα ταχυδρομικά (4,8 ευρώ). Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει παράλληλα να μελετήσουν προσεκτικά το βιβλίο μου με τον τίτλο "Εφαρμογές των Ενεργών Μικροοργανισμών στη Γεωργία" που μπορεί να τους αποσταλεί στην προνομιακή τιμή των 20 ευρώ χωρίς έξοδα αποστολής. Δηλ. το συνολικό πακέτο θα στοιχίσει 40 περίπου ευρώ και θα αναλάβετε την υποχρέωση να μας στείλετε τις εντυπώσεις σας μαζί με φωτογραφίες από την εφαρμογή του υγρού βιολογικού λιπάσματος και της τέρρα πρέτα που θα παράξετε για τις καλλιέργειές σας.  Στους ίδιους παραγωγούς θα είμαστε σε θέση να τους εφοδιάσουμε με μικρό κόστος με μείγμα μικροοργανισμών και με το ειδικό υπόστρωμα καλλιέργειας για τον πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών χωρίς καμιά επιπλέον προσθήκη στα επόμενα χρόνια. Η γνώση στην υπηρεσία της Γεωργίας και των ανθρώπων που την υπηρετούν. Η νέα γεωργία που προβάλλει σε αντικατάσταση της χημικής θα στηριχθεί στην ουσιαστική γνώση σε αγαστή συνεργασία με τη φύση. 




Πέμπτη 16 Ιουλίου 2015

Μικρές αλλά μεγάλες αλήθειες



  • Οι πρακτικές της σημερινής συμβατικής ή χημικής γεωργίας που δίνουν έμφαση στο γέμισμα του εδάφους με χημικά λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά καταστρέφουν τη ζωή του, πράγμα που αντανακλάται στη χαμηλή ποιότητα και διατροφική αξία της τροφής που παράγεται.

  • Αν τη σημερινή συμβατική γεωργία είχαν αρχίσει να την χρησιμοποιούν οι παππούδες μας, τώρα θα αντιμετωπίζαμε σοβαρά διατροφικά προβλήματα εξαιτίας της ανεπανόρθωτης κάμψης των αποδόσεων των γεωργικών οικοσυστημάτων.

  • Ο Λεονάρντο Ντα Βίτσι είχε πει: «Ξέρουμε περισσότερα για την κίνηση των πλανητών παρά για το έδαφος που είναι κάτω από τα πόδια μας». Το τραγικό είναι ότι ισχύει ακόμη και σήμερα.

  • Όλα τα ζωντανά πράγματα πηγάζουν από το έδαφος και στο τέλος επιστρέφουν σε αυτό.

  • Μεγάλοι πανάρχαιοι πολιτισμοί άκμασαν σε εύφορες πεδιάδες και κατέρρευσαν όταν υποβάθμισαν τη γόνιμη γη πάνω στην οποία στηρίχθηκαν.

  • Η σημερινή γεωργία πρέπει να αντικαταστήσει τα χημικά που χρησιμοποιεί με περισσότερη γνώση και προσωπική εργασία (Δημ. Χαραντώνης).

  • Η βιολογική γεωργία στηρίζεται σε ένα ζωντανό και υγιές έδαφος που εξασφαλίζουν οι μικροοργανισμοί του εδάφους.

  • Ένα έδαφος με επάρκεια θρεπτικών στοιχείων είναι άγονο αν δεν διαθέτει τους μικροοργανισμούς που μετατρέπουν τις χημικές φάσεις των θρεπτικών σε μορφές που είναι ικανές να απορροφηθούν από τα ριζικά τριχίδια των φυτών. 


  • Ο βιοκαλλιεργητής επαναφέρει στο έδαφος τα υπολείμματα των καλλιεργειών και τις κοπριές των ζώων για να αποκαταστήσει μια ισορροπία ανάμεσα στις καταθέσεις και τις αναλήψεις και να αποφύγει μια βιολογική χρεωκοπία.!

  • Όποιος πετά ή πολύ περισσότερο καίει τα γεωργικά υπολείμματα δεν καίει σκουπίδια αλλά λεφτά.!

  • Βιολογικά δεν είναι τα προϊόντα που παράγονται αφημένα στη φύση, αλλά αυτά που τα φροντίζει ένας ευσυνείδητος βιοκαλλιεργητής με μέσα που δεν βλάπτουν την υγεία του ίδιου, του περιβάλλοντος και των ανθρώπων που καταναλώνουν τα προϊόντα του.

  • Η βιολογική γεωργία είναι η μόνη μορφή γεωργίας που εγγυάται την παραγωγή ασφαλών τροφίμων όχι μόνο για τώρα, αλλά για πάντα.

  • Βιολογική γεωργία με βιολογική κτηνοτροφία είναι ο καλύτερος παραγωγικός συνδυασμός όπου το ένα μέρος ευνοεί την ευημερία του άλλου και τα δύο μαζί την παραγωγή εκλεκτών προϊόντων.

  • Η βιολογική γεωργία δεν μπορεί να γίνει από αγράμματους παραγωγούς αλλά από ανθρώπους με μεγάλη εμπειρία, γνώσεις αλλά και ικανότητα να διαβάζουν τη φύση.

  • Βιολογικά και ταυτόχρονα τοπικά προϊόντα είναι αυτά που μπορούν να χτίσουν έναν υγιή ανθρώπινο οργανισμό.

  • Οι τοπικές αγροτικές κοινότητες για να ευημερήσουν πρέπει να παράγουν εκλεκτά αγροτικά προϊόντα σε μεταποιημένη μορφή για να αποκτήσουν προστιθέμενη αξία και να δώσουν θέσεις εργασίες στην τοπική κοινωνία.

  • Η βιολογική γεωργία μπορεί να φθάσει και να ξεπεράσει σε αποδόσεις ακόμη και τη συμβατική γεωργία όταν γίνεται από έμπειρους βιοκαλλιεργητές και σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.

  • Συγκρίσεις μεταξύ βιολογικής και συμβατικής γεωργίας με αναφορά τις αποδόσεις ενός έτους είναι παραπλανητικές και γίνονται σκόπιμα ή από αδαείς.

  • Η γόνιμη γεωργική γη πρέπει να προστατευτεί ως κόρη οφθαλμού αν μας νοιάζει η μακροχρόνια ευημερία των ανθρώπων που κατοικούν σε έναν τόπο.


  • Οι επερχόμενες κλιματικές αλλαγές θα αυξήσουν το κόστος παραγωγής των τροφίμων και θα οδηγήσουν σε μεγάλη διατροφική κρίση.

  • Οι επερχόμενες κλιματικές αλλαγές θα προκαλέσουν μετακινήσεις πληθυσμών που μπροστά τους οι σημερινές (2015) θα ωχριούν.

  • Μελλοντικά θα ευημερήσουν οι χώρες που ασκούν μια πράσινη γεωργική πολιτική.

  • Μια χώρα μπορεί να γίνει βιομηχανική αλλά δεν  μπορεί να γίνει γεωργική, όση τεχνολογία και πλούτο και αν διαθέτει, αν δεν έχει τις κατάλληλες εδαφοκλιματικές συνθήκες.